عدم تاب آوری و طلاق

عدم تاب آوری و طلاق : زهرا جانجانی با حضور در دفتر  شبکه اطلاع رسانی مرصاد، در پاسخ به سوالات خبرنگار این رسانه مبحث چالش‌های بانوان استان کرمانشاه را مورد بررسی قرار داد که ادامه این گفتگو در پی می ‌آید؛

مرصادنیوز: مهمترین چالش‌های بانوان استان کرمانشاه را ذکر کنید.

جانجانی: اگر بخواهیم مسائل زنان را مطرح کنیم باید بگوییم که در چند مساله بسیار مشکل داریم از جمله اینکه بانوان ما در حوزه هویت جنسی با عدم شناخت نسبت به آن مواجه هستند برهمین اساس  ازدواج دست و پاگیر شده و سنت‌های غلط تجمل‌گرایی و تشریفات مانع ازدواج به هنگام دختران شده درنتیجه آمار تجرد قطعی در کرمانشاه بالا است و و مسائل جدی‌تری را به‌دنبال داشته است.

کرمانشاه در حوزه رفاهیات، تفریح و نشاط اجتماعی مشکل دارد و از نگاه مسئولان استانی مغفول مانده همچنین در حوزه اشتغال دختران دچار مشکل هستیم و شغل‌های نامناسب با دختران بسیار زیاد شده همچنین وجود ۱۳محله در مناطق حاشیه‌نشین از دیگر مشکلات کرمانشاه است که عموما زنان آنها دچار آسیب‌هایی چون طلاق، فقر و… می‌شوند.

در امور بانوان استانداری کرمانشاه در حال جمع‌آوری نظام مسائل هستیم تا پس از تدوین آن با نظر کارشناسان سند تحول درامور بانوان تهیه و به‌عنوان راهبرد و چشم‌انداز چند ساله درنظر گرفته شود تا بخشی از مسائل کمتر یا برطرف شود.

مرصادنیوز: وضعیت تجرد گرایی و ازدواج را در کرمانشاه چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

جانجانی: دلایلی که باعث ایجاد مشکل شده حاکم بودن نگاه سنتی افراطی در کنار تجمل‌گرایی افراطی است همچنین از سنت‌های غلط کرمانشاه این است تا دختر بزرگ ازدواج نکرده دختر کوچک حق ازدواج نداردیا اینکه تا تحصیلات دختر تمام نشده وی حق ازدواج ندارند طرح چنین مباحثی از سوی خانواده‌ها برای جوانان موانع بزرگی را ایجاد کرده است.

همچنین یکی دیگر از موانع ازدواج انتظار داشتن اشتغال دائمی برای مردان است درحالی‌که به‌میزان نیاز، شغل دائمی یا دولتی نداریم و همین باعث می‌شود ازدواج زنان به تاخیر افتد و سن ازدواج بسیار بالا برود تا جایی که نخستین تجربه مادران در کرمانشاه ۲۶ سالگی است از سوی دیگر ۱۸۵ هزار دختر مجرد ۱۵ تا ۳۹ سال در استان داریم که این موضوع در فرزندآوری و ازدیاد نسل تاثیر دارد.

عدم تاب آوری و طلاق

مرصادنیوز: علت افزایش طلاق در استان کرمانشاه چیست؟

جانجانی: چند مولفه درباره افزایش طلاق موثر است که مهمترین مساله آن تاب‌ آوری است در واقع دختران ما به‌گونه‌ای تربیت شده‌اند که چندان مسئولیت‌پذیر نیستند برهمین اساس عدم مسئولیت‌پذیری و تاب‌آوری نقش به‌سزایی در طلاق دارد که زائده تربیت ناصحیح زوجین است، شرایط موجود سبب شده که فرزندان ما شکننده و زودرنج شوند و زیربار ازدواج نروند و اگر هم وارد زندگی مشترک شدند، سعی می‌کنند زیر بار مشکلات  شانه خالی کنند البته مولفه‌های دیگری مثل فقر، بیکاری، اعتیاد و روابط ناسالم بر بالارفتن آمار طلاق نقش دارد.

مرصادنیوز: نقش خانواده‌ها را در حل معضلات اجتماعی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جانجانی: در گذشته پدران و مادران فرزندان را برای ایفای نقش اجتماعی و همسری تربیت می‌کردند اما اکنون خانواده‌ها بیشتر به جایگاه اجتماعی دختران توجه دارند و برایشان بسیار مهم است که فرزندانی تحصیل‌کرده وشاغل داشته باشند درحالی‌که باید دختران و پسران را برای جایگاه همسری تربیت کنند.

همچنین برخی از خانواده‌ها تربیت فرزندان را به نهادهایی چون صدا و سیما، مدارس و دانشگاه‌ها واگذار می‌کنند درحالی‌که خانواده باید مهمترین جایگاه را در بحث نقش های تربیتی به‌عهده بگیرد اما از این مساله غافل شده است.

مرصادنیوز: وضعیت امنیت اجتماعی دختران در کرمانشاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

جانجانی: هرچه پیش می‌رویم نگاه خانواده‌محور و به‌عهده گرفتن نقش تربیتی توسط خانواده کمتر می‌شود که آسیب‌های جدی‌تری را به‌دنبال دارد.

یکی از موارد بسیار جدی که اکنون بسیار به آن نیاز داریم و باید در زمره اولویت‌های استان قرار گیرد زیست عفیفانه است که بر اساس آن باید حیای دخترانه و غیرت پسرانه مد نظر قرار گرفته شود برهمین مبنا زنان باید پوشش مناسب‌تری داشته باشند زیراعدم پوشش مناسب در جامعه باعث افزایش آسیب برای خانواده و زنان خواهد شد، در نتیجه باید اطلاع‌رسانی بیشتری انجام شود ومردم متوجه این آسیب‌ها باشند چه اینکه این آسیب‌ها بیشتر از هرکسی زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مرصادنیوز: آن‌گونه که باید منزلت زن در جامعه نهادینه نشده، نظر شما در این‌باره چیست؟

جانجانی: در بحث تبیین هویت دخترانه تلاش زیادی انجام نشده بلکه در این‌باره بیشتر روایات و مبانی اعتقادی در کتاب‌ها جمع آوری شده اما هنوز موضوع نگاه خداوند و مکتب توحیدی اسلام به دختران به درون جامعه نرسیده درحالی‌که اگر خانواده‌ها متوجه این مساله شوند جایگاه دختران بیشتر می‌شود.

سنت غلط دیگری که بر استان کرمانشاه حاکم است، نگاه ویژه‌تر به پسر و احترام و آزادی بیشتر دادن به آنها است که باعث دلزدگی و یاس می‌شود با این وجود روایات متعددی در مکتب اسلام وجود دارد که بر اساس آن به تکریم خانواده و جایگاه زنان توصیه شده که در هیچ مکتب بشری چنین جایگاهی وجود ندارد البته این موضوع چندان در منبرها گفته نشده بلکه تنها به برگزاری مراسماتی ویژه روز زن و دختر اکتفا شده که نیازمند بازنگری است برهمین اساس باید در مدارس بیش از پیش جایگاه دختران بازگو شود.

مرصادنیوز: میزان خشونت‌های خانگی علیه زنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جانجانی: از نظر میزان خشونت‌های خانگی علیه زنان وضعیت چندان خوبی نداریم به‌گونه‌ای که در استان کرمانشاه به‌ویژه در برخی شهرستان‌های استان و برخی محلات و اقوام این آمار بسیار بالا است و کرمانشاه در این حوزه رتبه‌دار است برهمین اساس باید تدابیری اندیشیده شود و مبحث تاب‌ آوری برای زنان و مردان مورد بازنگری قرار گیرد.

همچنین در سطح استان و شهرستان‌هایی که از نظر آمار خشونت‌های خانگی علیه زنان مشکل جدی دارند نسبت به برگزاری جلسات آموزشی تحت عنوان خانواده موفق اقدام خواهد شد این افراد باید بیشتر از خدمات مشاوره‌ای بهره‌مند شوند تا بر اساس این مساله‌یابی تمرکز بیشتری بر کاهش خشونت‌های خانگی اعمال شود.

مرصادنیوز: تعداد دفاتر مشاوره در استان کرمانشاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

جانجانی: تعداد این مراکز بسیار اندک است در واقع شمار دفاتر مشاوره ارزان قیمت تحت نظر بهزیستی و آموزش و پرورش بسیار کم است و عموما این دفاتر خصوصی هستند درحالی‌که خانواده‌ها به‌دلیل وضعیت نامناسب معیشتی، چندان به این دفاتر رجوع نمی‌کنند، تعداد دفاتر مشاوره باید بیشتر شود تا در دسترس مردم قرار گیرند و امکان استفاده برای عموم مردم افزایش یابد.

مرصادنیوز: زنان در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و حتی مشارکت اجتماعی مورد سو استفاده قرار می‌گیرند نظر شما در این‌باره چیست؟

جانجانی: در حوزه مشارکت اجتماعی زنان قدری مشکل داریم، زنان به خودباوری نرسیده‌اند و نقش و جایگاهی برای خود مشخص نکرده‌اند برهمین اساس زمان انتخابات بیشتر مورد سو استفاده قرار می‌گیرند در واقع از ندانستن‌های برخی زنان در جهت تحقق اهداف سیاسی سو استفاده می‌شود به‌همین منظور باید نگاه جدی‌تری به این حوزه اعمال شود تا هم زنان مشارکت جدی‌تری داشته باشند و هم مشارکت اجتماعی آنها آگاهانه و عالمانه باشد.

مرصادنیوز: شاهد افزایش موارد درخواست تغییر جنسیت به‌ویژه در میان زنان هستیم ریشه این موضوع چیست؟

جانجانی: این موضوع نیز به مساله عدم شناخت هویت زنان برمی‌گردد برهمین اساس ترجیح دختران بر تغییر جنسیت است در واقع وقتی برای دختران محرز می‌شود که شهروند درجه دو هستند، پسران را الگوی خود قرار می‌دهند و ترجیح خواهند داد که به سمت الگوی قهرمانی حرکت کنند، علاوه بر الگوسازی، این موضوغ در تربیت‌های ناصحیح هم ریشه دارد، وقتی ترجیح خانواده‌ها در کرمانشاه به داشتن پسر است یا دختران را پسرانه تربیت می‌کنند رفتارهای پسرانه در دختران بسیار بیشتر می‌شود و تغیر جنسیت یکی از نتایج تغییر این رویکرد رفتاری است.

مرصادنیوز: در ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی تنها شعار می‌دهیم اما عملا به سمت زندگی غربی حرکت می‌کنیم، نظر شما در این‌باره چیست؟

جانجانی: ما دچار یک مغلطه شده‌ایم زیرا بخشی از سبک زندگی ما ایرانی و بخشی مروج سنت‌های غربی است، نه صد درصد ایرانی و نه صد درصد غربی هستیم چه اینکه اگر غربی باشیم باید قوانین و مقررات غربی‌ها را بپذیریم درحالی‌که آنها در مباحث خانوادگی قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای دارند.

برای داشتن یک ایران قوی و گام برداشتن به سمت تمدن نوین اسلامی نیاز جدی است که در حوزه ترویج سبک زندگی اسلامی بیشتر تلاش کنیم مخصوصا در استان ما حرکت به سمت تجمل‌گرایی بسیار سریع است و بسیاری از مشکلات جدی جامعه نظیر افزایش طلاق و توقعات نابه‌جا بر اساس همین مقایسه‌کردن و نگاه تجملی به زندگی است، سن ازدواج و فرزندآوری بالا می‌رود و مشکلات عدیده‌ای رخ می‌دهد که ریشه بسیاری از این آسیب‌ها ترویج سبک زندگی غربی است.

مرصادنیوز: آیا آن‌گونه که باید اشتغال بانوان در استان کرمانشاه مورد توجه مسئولان است؟

جانجانی: بانوان نیمی از جمعیت کشور هستند پس بر ازدیاد تولید بسیار موثر عمل می‌کنند البته اشتغال صرفا به‌منزله خارج شدن زن از منزل و داشتن مشاغل دولتی نیست،  گاهی برخی از مشاغل با استحکام بنیان خانواده منافات دارد چه اینکه بر اساس فرمایشات رهبر انقلاب دو پیش شرط برای اشتغال بانوان عنوان شده مبنی بر اینکه موارد محرم و نامحرم رعایت شود همچنین منافاتی با جایگاه مادری و همسری نداشته باشد اگر با این دید نگاه کنیم بسیاری از پیشرفت‌های جامعه در عرصه تولید مرهون حضور زنان است الزامی ندارد که زن اگر می‌خواهد کسب درآمد کند بیرون از منزل مشاغل دولتی داشته باشد زیرا در گذشته هم زنان با کارهایی چون تولیدات صنایع دستی در مدیریت اقتصاد خانواده موثر بودند اما اکنون بیشتر هنرهای دستی کنار گذاشته شده و تصور می‌کنند اشتغال به‌معنای حضور خارج از منزل است.

مرصادنیوز: شرایط اشتغال زنان در ادارات استان کرمانشاه بر اساس قوانین موجود فراهم شده است؟

جانجانی: قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به دستگاه‌های دولتی و خصوصی ابلاغ شده برهمین اساس باید به‌گونه‌ای بسترسازی شود که زنان درکنار اشتغال قادر به ایفای نقش در جایگاه مادری باشند و شرایط هماهنگی برای تامین مهدکودک فرزندان آنها، برخورداری از ساعات شیردهی مادران و مرخصی زایمان فراهم شود تا جایگاه مادری خدشه‌دار نشود که البته در این‌باره برخی مدیران رعایت کردند اما برخی متوجه بحران جمعیت نیستند.

امسال در ارزیابی عملکرد مدیران نمره‌ای در رابطه‌با چگونگی اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اختصاص داده شده که بر اساس آن آیا محیط برای ایفای نقش مادری زنان شاغل در ادارت فراهم است یا خیر.

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت آذر سال ۱۴۰۰ ابلاغ شده و مشکلات فنی دارد که توسط استانداری به همه دستگاه‌ها ابلاغ شده و در این رابطه گزارشات سه ماهه نیز تهیه خواهد شد در واقع قبلا جنبه ارشادی داشته اما اکنون جنبه اجرایی دارد.

مرصادنیوز: آیا قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت محقق شده است؟

جانجانی: بخشی از قانون درباره نهادهای قانون‌گذاری ومشوق های دولتی و .. است اما این مشوق‌ها با وضعیت معیشتی فعلی درحدی نیست که خانواده‌ها را مجاب به فرزندآوری کند برهمین اساس باید با فرهنگ سازی، رغبتی ایجاد شود که خانواده‌ها به مست فرزندآوری حرکت کنند. در واقع باید نهضتی به‌وجود آید که عموم مردم اراده جدی داشته باشند تا هم مشوق باشند و هم عامل فرزندآوری باشند.

طی سالیان سال با محدود کردن فرزندآوری برعکس عمل کردیم و سردادن شعار دو فرزند کافی است، تبلیغات بسیار گسترده‌ای برای بسترسازی و محدود کردن فرزندآوری محسوب می‌شد که اگر این شعر نبود اکنون وضعیت فعلی را نداشتیم.

باید عموم مردم با فرزندآوری و فرزند یاوری به افزایش نرخ جمعیت کمک کنند، خیریه‌ها و موقوفه‌ها نیز در این راستا گام بردارند زیرا درحال حاضر چهار میلیون خانواده تک فرزند داریم که اگر مجاب شوند فرزند دوم را به دنیا آورند آمار جمعیتی متفاوت‌تر می‌شود.

بسیاری از خانواده‌ها چندین سال از ازدواج آنها گذشته اما به‌دنبال فرزندآوری نیستند البته نرخ ناباروری هم نسبت به جمعیتی که در حال حاضر استعداد فرزندآوری دارند، چندان زیاد نیست با این حال اتفاق غلطی که رخ می‌دهد جدی‌تر شدن نگاه اقتصادی به فرزندآوری است درواقع براساس آدرس غلطی که به مردم داده می‌شود، مردم به دلیل وضعیت معیشت موجود فرزندآوری نمی‌کنند در حالی‌که غلط است.بسیاری از خانواده‌ها امکان فرزندآوری و حتی تامین معیشت چند خانواده را دارند اما مسئولیت فرزندآوری را به‌عهده نمی‌گیرند.

اگر قرار باشد جامعه ما جامعه‌ای جوان و کشوری قوی باشد به جمعیت جوان نیاز خواهیم داشت، کشور ما در حوزه محدود کردن جعمیت طی ده سال به اندازه ۱۰۰ سال اروپا فعالیت کرده که این آمار خطرناکی است برهمین اساس تنها پنج سال فرصت داریم که موضوع فرزندآوری و جوانی جمعیت را جبران کنیم زیرا سیاه‌چاله جمعیت ۱۵۰ سال ما را عقب می‌اندازد.