غرقگی و تاب آوری

غرقگی و تاب آوری موضوع مقاله ای که توسط عفت حیدری ترجمه  و منتشر شده است آیا تا به حال واژه غرقگی را شنیده اید؟ غرقگی یا غرقه شدن تجربه روانی مثبتی است که در آن فرد از خود رها و به تمامی جذب فعالیت شده سپرد و این همراه با لذت و خوشی است.

غرقگی حالتی که فرد ناپدید میشود، فقط هدف و فعالیت باقی میماند گویی چیزی شبیه به خلسه است که وقتی فردی کاری را با عشق و علاقه انجام می­دهد؛ اتفاق می­افتد که در آن فرد خود را به نوعی رهایی و  فراموشی می­سپرد و این غرقگی همراه با لذتی سرشار و سرخوشی غیر قابل توصیفی همراه است. غرقه شدن تجربه اوج اوست.

غرقه زمانی رخ می­دهد که ما به انجام تکالیف و یا فعالیتهای کنترل پذیر اما چالش برانگیز که مستلزم داشتن مهارت و انگیزه درونی همراه است؛ اشتغال یابیم. به چنین حالاتی تجربیات اوج یا بهینه هم اطلاق شده است.

زمانی که آنقدر جذب کاری شده اید که هیچ چیز دیگری برای شما اهمیت ندارد یعنی غرقگی

در این حالت گوئی زمان متوقف شده است و از خود رها شده ایم؛ تمای توجه و تمرکز روی کاردر حال انجام است؛ تمرکز و توج با عشق و هیجان مثبت، بدون دل نگرانی از نتیجه نامطلوب یا شکست.

به عبارتی غرقگی زمانی رخ می­دهد که متوجه می­شوید کار در دست انجام شما به شکلی هم هدف و هم لذت را با هم در بردارد.

میهالی چیک سنت میهای (Mihaly Csikszentmihaly)  متولد ۱۹۳۴ روانشناس و نظریه پرداز غرقگی و اهل مجارستان است که پیشینه سالها پژوهش در حوزه شادکامی و خلاقیت را بهمراه دارد وی مدیر سابق گروه روانشناسی در دانشگاه شیکاگو و صاحب کرسی استادی در دانشکده روانشناسی و مدیریت کلرمونت است بر مبنای نظریه ایشان حد بهینه تجربه دارای مولفه های هشت گانه ای است که در آثار ایشان به تفصیل مورد اشاره قرارگرفته است این اثردر فارسی نیز ترجمه و در دسترس علاقه مندان قراردارد.

مزایای غرقگی چیست؟

وقتی در این حالت به سر می برید؛توقع سود و بهره ای را ندارید؛انجام کار به خودی خود پاداشی برای شما محسوب می شود.

در حقیقت با لذت و رضایت و خوشحالی کارتان را انجام می­دهید. وقتی تجربه ایی به لحاظ درونی انگیزه بخش و با پاداش همره است؛ آنگاه امکان زیست و زندگی در اینجا و اکنون فراهم است و در حقیقت  زیستن به این واسطه  درزمان حال ارزشمند می­­شود و در واقع  لحظه ای را قربانی پاداش های احتمالی نخواهد شد.

پژوهشی در خصوص افرادی که با مشکلات جسمی یا اجتماعی دست و پنجه نرم کرده اند و مصائبی چون کمپ های اجباری یا گم شدن در میان برف و یخ های قطب را تجربه کرده اند؛ نشان داد که این افراد تنها با انجام کارهایی که به شدت مجذوب و غرق در اجرا و انجام آن بوده اند؛ توانسته اند که بر موقعیت خود کنترل داشته باشند. کسانی که از تاب آوری بهینه برخوردار بوده اند و از  این وقایع جان سالم به در برده اند و اکنون صاحب تجربیاتی  ارزشمندی هستند؛ در واقع توانسته اند با کشف منابع حمایتی در محیط و هر آن چیزی که در اختیار داشته اند توانا و تاب آور بوده و  خود را از مهلکه برهانند.

نکته اجتماعی و حایز اهمیت مسأله اینجاست که اغلب نجات یافتگان در تلاش برای نجات دیگران بوده اند پژوهشگران دریافتند که مهمترین ویژگی مشترک این افراد توجه به هدفی  فراتر از خویش و نجات دیگران بوده است این به تنهایی که دلیلی که ما از انجام دقیق و مجدانه وظایف خویش لذت سرشار و معنوی را نیز تجربه کنیم.

که البته در بدترین شرایط و در تنهایی نیز  می­توانیم روی احساس تنهایی و مشکلات خود تمرکز کنیم و یا بر عکس روی فرصتهایی تمرکز کنیم که در تنهایی باعث پیشرفت ما می­شوند.

چه بسا در تنهایی فرصتی دست دهد تا کارهایی انجام دهیم که قادر نیستیم در جمع از عهده آن برآئیم.

با تعریف دوباره شرایط و توانایی غرقگی و تمرکز روی کارهایی که در دست داریم؛ می­توانیم توانمندیهای خود را شکل داده و از اضطراب خود بکاهیم.

این دو مورد سنگ بنای ما در شرایط دشوار و تاب آوری و سازگاری و رشد ما پس از پایان دشواریها نیز بشمار می آیند. غرقگی مهارت است توانمندی در آن نیاز به زمان دارد. غرقگی یک ویژگی ذاتی نیست که برخی از آن بهره مند باشند و بعضی از این موهبت بهره ایی نبرده باشند