درمان مبتنی بر گیاه و تاب آوری

به گزارش قاصدک خبر؛دکترمحمدرضا مقدسی مترجم کتاب روشهای نوین بهزیستی و تاب آوری جوانان در یادداشتی نوشت کشاورزی درمانی( Agricultural therapy )دارای پیشینه ای کهن ولیکن بصورت حرفه ای نسبتا جدید است.
باغبانی درمانی (Horticultural Therapy) هم در برخی از متون به عنوان استفاده از گیاهان و فعالیت های مبتنی بر گیاه به منظور شفا و توانبخشی انسان تعریف شده است.” “ریشه های” باغبانی درمانی در اوایل قرن ۱۹ توسط دکتر بنجامین راش مطالعه و تدوین شده است .

مطالعه اختلالات روانی بنیامین راش را به یکی از بنیانگذاران روان‌پزشکی در آمریکا تبدیل کرد در سال ۱۹۶۵ انجمن روان‌پزشکی آمریکا راش را «پدر روانپزشکی آمریکا» شناخت ایشان اولین روانپزشکی بود که مزایای کار با گیاهان را برای بیماران خود در کلینیک فیلادلفیا بررسی و مستند کرد. با این حال، برنامه های HT امروزه در بسیاری از کشورها رایج هستند.

شیوه های مبتکرانه ایی برای استفاده از باغبانی و کشاورزی درمانی برای حمایت ازتوانایی و تاب آوری جوانان ارائه می­شود.

ابتدا ما دو مورد را بنام باغبان درمانی و کشاورزی درمانی که از کشاورزی به عنوان یک مداخله درمانی با جوانان استفاده می­کنند را توصیف می کنیم.

این نوع مداخلات را بنام باغبان درمانی و گیاه درمانی یا باغ درمانی می­نامیم ( رینولدز و فلچر – جانزن ؛ ۲۰۰۷ میلادی )باغبان درمانی از طرف دپارتمانهای دانشگاهی کشاورزی و مدیریت منظر و چشم اندازها حمایت می­شود ( برای مثال دانشگاه دولتی کلرادو , دانشگاه روتگرز, و دانشگاه ای اند ام تگزاس ) ( انجمن آمریکایی باغبان درمانی , ۲۰۱۵ میلادی )این دپارتمانها گواهینامه و مجوز داشته و در برخی از موارد نیز مدارک دانشگاهی اعطا می­کنند.

باغبان درمانی و کشاورزی درمانی از سوی دپارتمانهای دانشگاهی کشاورزی و باغبانی مورد حمایت قرار می­گیرد.( برای مثال  دانشگاه دولتی میشیگان ؛ دانشگاه ورمونت؛ کالج  کشاورزی آبراهام بالدوین  و دانشگاه کشاورزی فلوریدا؛ دانشگاه فنی ) و در بیمارستانها  برای مثال بیمارستان سنت مرسی ؛ آن آربور, ام آی )( بیولچینی ؛ ۲۰۱۳ میلادی ) ( بنابراین افراد از دیدگاه های متفاوتی با گیاهان کار می کنند؛ و مزایای آن را به عنوان یک تکنیک درمانی درک می­کنند. برای ساده کردن بحث و بررسی اینجا تصمیم گرفتیم که به این مقوله بپردازیم.

در این فصل ما  جنبه هایی از باغبان درمانی و کشاورزی درمانی  را که باعث می­شود این مداخلات را برای درمانگران و مربیان و رهیاران تاب آوری که این مداخلات را برای غیربالینگران یا دسترسی به باغها و مزارع برای آنها امکان ندارد را تشریح می­کنیم.مداخلات تجربه مشارکت برای جوانان را در رشد گل و گیاه را به نفع جامعه و خانواده و خود امکان پذیر می­سازند. ( لرنر و دیگران ؛ ۲۰۰۵ میلادی ) .

ما با بحث در مورد نقاط قوت استفاده از باغبان درمانی و کشاورزی درمانی شروع می کنیم. شواهدی محدود در مورد چگونگی حمایت مداخلات باغبانی از نیکزیستی و تاب آوری در جوانان را توصیف کرده و راههایی برای سنجش تناسب این مداخلات برای جوانان در نظر می­گیریم.

بعد از آن شیوه هایی که می­توانید از این مداخلات در محیط های روستایی استفاده کنید را ارائه می دهیم . همچنین در صورتی که دسترسی  به باغ و مزرعه ندارید به شما می­گوییم که چطور از این روشها استفاده کنید و شیوه هایی که می­توانید با باغهای عمومی همکاری کنید را با شما در میان میگذاریم.

با افزایش مراکز بهداشت روانی در سال ۱۸۰۰ میلادی درآمریکا ؛ باغبان درمانی و کشاورزی درمانی بصورت روش درمانی و راه حل اقتصادی برای خودکفایی برای بیماران معلول جسمانی و روانی بستری در این مراکز معمول و متداول شد. ( رینولدوز, فلچر – جانزن ؛ ۲۰۰۷ میلادی) ساکنان این مراکز یاد گرفتند که محصولات خود را کاشته و برداشت کنند . این کار به آنها حس سرزندگی می­داد.

در سال ۱۸۱۲ میلادی دکتر بنیامین راش , استاد دانشگاه پنسیلوانیا در کتابش به نام مشاهدات پزشکی در بیماری های روحی خاطر نشان کرد که بیماران مردی که در باغبانی شرکت کردند , در مقایسه با بیماران دیگر از شیدایی بهبود پیدا کردند. ( راش ؛ ۱۸۱۲ میلادی ؛ صفحه ۲۲۶ ) عقیده بر آن بود که بین باغبانی و به زیستی و تاب آوری افراد رابطه وجود دارد.

بیمارستانهای دولتی و خصوصی بعد از جنگ دوم جهانی شروع به طراحی فضاهای باغبانی برای بیماران مجروح خود کردند و متوجه شدند که این کار عملکرد حرکتی و بهبود احساسی آنها را تسریع  می­کند ( رلف ؛ ۲۰۰۶ میلادی , رینولدز و فلچر؛ جانزن, ۲۰۰۷ میلادی ) اولین باری که باغبانی به شکل نوعی روان درمانی مورد استفاده قرار گرفت سال ۱۹۶۰ بود که در کتاب واتسون و برلنیگهام بنام درمان از طریق باغبانی مطرح شد.

به مرور زمان باغبانی و کشاورزی درمانی به عنوان روش موثر درمانی مطرح شد. در بسیاری از مراکز تفریحی و اجتماعی و آسایشگاه ها در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفت ( انجمن آمریکایی باغبان درمانی ؛ ۲۰۱۵ میلادی ) .

در اثر سارور در خصوص کشاورزی درمانی دستاوردها و ابعاد هشتگانه ای را مورد تاکید قرار می­دهد که در این یادداشت به سه مورد آن اشاره مختصری میشود باغبان درمانی و کشاورزی یعنی کار نه حرف ( سارور ؛ ۱۹۸۵ میلادی, صفحه ۳۹۰ ) بنابراین افرادی که ارتباطی ضعیف دارند , یا معلولیت های یادگیری یا مشکلات اضطرابی و به لحاظ اجتماعی مسائلی دارند، با  این حقیقت که گیاهان به کار واکنش نشان می­دهند نه کلمات , آرامش می­یابند.

 اول :گیاهان متوجه ارتباط کلامی ضعیف یا نا امنی نمی­شوند. گیاهان به مراقبت خاموش پاسخ می­دهند. بنابراین گیاهان مورد مراقبت قرار گرفته رشد می­کنند و وقت برداشت درو می­شوند. جوانان حتی کسانی که در زندگی و مدرسه احساس شکست می کنند، می­توانند موفق شوند. باغبان درمانی و کشاورزی درمانی مداخله خوبی برای جوانانی با مشکلات یادگیری و مشکلات زبانی و مشکلات ارتباطی و اضطراب اجتماعی بوده و  به این طریق می­توانند عزت نفس خود را بهبود دهند. ( سارور؛ ۱۹۸۵ میلادی ) درمانگر یا مربی می­تواند به جوانان کمک کنند تا در زمان باغبانی بهتر خود را درک کرده و از توانمندی های خود باخبر شده و بنابراین تاب آوری خود را افزایش دهند.  جوانان می توانند به این شکل  در بهبود جامعه خود نیز موثر باشند.

دوم آن است که باغبان درمانی نظر و دیدگاه مثبتی از نظم و سازماندهی را فراهم می­کند ( سارور , ۱۹۸۵ میلادی , صفحه ۳۹۰ ) جوانان معترض و شکست خورده اغلب از نظم و ساختاری که به آنها تحمیل می­شود ؛ رویگردان هستند.

بهر حال با کشاورزی و باغبانی آنها می­آموزند که لازم است برای رسیدن به موفقیت مراحلی را بطور منظم طی کنند. علاوه بر آن می­آموزند که برای موفق شدن باید کار کرد و زحمت کشید و با تنبلی و بی مسئولیتی و فکر نکردن نمی­توان به جایی رسید. بنابراین باغبانی فرصتهای یادگیری را برای جوانان فراهم می کند که می توان آنرا به جهان واقعی تعمیم داد.  علاوه بر این چون گیاهان حرف نمی­زنند، نمی­توانند آنها را تحقیر کنند و بنابراین جوانان آسیب دیده احساس طرد شدگی نمی­کنند.

باغبانی فرصتی بی نظیر برای کنترل و مدیریت رفتار و پذیرش عواقب و پیامدهای عمل را فراهم می­آورد. بنابر این باغبانی برای جوانان معترض یا شکست خورده و آسیب دیده بسیار موثر است .

سوم پیامد مفهوم تغییر ( سارور ؛ ۱۹۸۵ صفحه ۳۹۱ ) به عنوان نتیجه تغییر درک می شود. بسیاری از جوانانی که مرگ محبوبی را تجربه کرده یا مورد آزار قرار گرفته اند یا مورد خشونت بوده اند از هر تغییری می­ترسند برای آنکه  تغییرات منفی را تجربه کرده اند . باغبانی و کشاورزی به آنها می آموزد که تغییر می­تواند خوب یا بد باشد , اما عمدتا آنها می­توانند تغییر را تفسیر کنند و تلاش آنها می­تواند پیامدهای منفی یا مثبتی را به بار بیاورد. بنابراین تلاش مثبت نتایج مثبتی را برای گیاهان رقم می­زند و تلاش نکردن یا تلاش منفی عواقب بدی را ایجاد می­کند. علاوه بر این می توانند تغییر را در نتیجه تلاش خود ببینند . کار آنها در باغ می تواند سمبل تلاش بوده و آنها را وادار کند تا در زندگی شخصی خود نیز تغییر کنند ،درست مثل بذری که به گیاه تبدیل می­شود.

بنابراین بنابراین باغبان درمانی و کشاورزی درمانی به ویژه برای حمایت از جوانانی که تغییرات زندگی را به دلیل بحران یا سوگ تجربه کرده اند ؛ موثر است

 برگرفته از کتاب :
روشهای نوین بهزیستی و تاب آوری جوانان
محمدرضا مقدسی ، عفت حیدری
انتشارات ورجاوند/۱۳۹۷