اختلال کهنه سربازان یا PTSD

پزشک معالج در بیمارستان ارتش یک مرد ۳۴ ساله را برای روان درمانی ارجاع داده بود.

او از همسرش جدا شده بود، بیکار بود و به گفته خودش هیچ دوست صمیمی نداشت.

او گفت که خاطرات جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ هنوز او را آزار می دهند و از وقتی که گزارش های تلویزیونی از جنگ در کشور مالی در زمستان ۲۰۱۳ و سایر جنگ ها را نگاه می کند، نشانه هایش بدتر می شوند.

او می گفت که شب ها در کابوس هایش یک صحنه خاص در یکی از صحراهای عراق را به یاد می آورد، با وحشت از خواب می پرد و قلبش به شدت می زند.

او از هر چیزی که او را به یاد جنگ می انداخت، فرار میکرد از جمله تماشای رژه های نظامی، مناظره های سیاسی و حتی هواپیما و هلیکوپتر. اما اجتناب از این چیز ها همیشه امکان پذیر نیست و او گاهی به طور غیر منتظره این محرک های به یاد آورنده را تجربه می کرد. در چنین مواقعی به سرعت و به شدت هیجانی و وحشت زده می شد و بدنش شروع به لرزیدن می کرد.

ما در طول زندگی انواع و اقسام ضربه و حادثه را تجربه می کنیم که گاهی هیچ تاثیر بلند مدتی بر ما نمی گذارند اما برای میلیون ها نفر این تجربه ها ادامه پیدا می کنند و باعث اختلال استرس پس از حادثه می شوند.

اغلب افراد پس از وقوع رویداد تروماتیک به مرور و در طی چند هفته با آن کنار می آیند و علایم استرسشان نیز از بین می رود اما همه خوش شانس نیستند. حدود یک سوم افراد متوجه می شوند که علایمشان ادامه پیدا می کند و نمی توانند با آن چه رخ داده است کنار بیایند. علایم این اختلال ممکن است ظرف یک ماه پس از حادثه شروع شوند اما بروز آن ها تا سال ها نیز می تواند به طول بیانجامد.

به طور کلی علایم به ۴ دسته تقسیم می شوند:

🔹️خاطرات سرزده( حوادث را مکررا در ذهن خود مرور می کنند و در اثر این مرور دچار تپش قلب، تنگی نفس و… می شوند. این مرور ذهنی به شکل کابوس، رویا، تصاویر ذهنی مزاحم صورت می گیرد)،

🔹️علایم اجتناب (در جهت جلوگیری از فکر کردن یا صحبت کردن درباره ی واقعه آسیب زا تلاش می کنند و از فعالیت ها، افراد، اشیا و موقعیت هایی که یادآور آن واقعه هستند، اجتناب می کنند)

🔹️غرق شدن در افکار( غالبا دچار افکار ناامیدانه و خلق پایین می شوند، علاقه خود را به فعالیت های مهم از دست می دهند و در روابط نزدیکشان دچار مشکل می شوند)

🔹️علایم بیش برانگیختگی( به راحتی مبهوت می شوند، می ترسند و همیشه گوش به زنگ هستند. در تمرکز و خواب مشکل دارند. تحریک پذیرند و گاها رفتار پرخاشگرانه از خودشان نشان می دهند).

اینکه چرا عموما PTSD اتفاق می افتد از دو دیدگاه روانی و جسمانی قابل بررسی است.

از دیدگاه روانی در هنگام ترس حوادث را به خوبی به یاد می آوریم هرچند این یاداوری ممکن است استرس زا باشد اما به ما در درک بهتر آن چه اتفاق افتاده است کمک می کند.

تداعی ها و فلش بک ها ما را وادار می کنند درباره آنچه رخ داده است فکر کنیم و تصمیم بگیریم اگر دوباره چنین رویدادی رخ داد در مواجهه با آن چه کاری انجام بدهیم. گارد گرفتن به ما کمک می کند که اگر بحران دیگری اتفاق افتاد سریع واکنش نشان دهیم و به ما انرژی لازم برا مقابله با بحران را می دهد. اما مشکل اینجاست که ما نمی خواهیم تمام مدت زندگی خود را صرف اتفاق مورد نظر کنیم بلکه می خواهیم فقط در زمان و مکان مناسب آن را به یاد آوریم و از آن بهره بجوییم.

به لحاظ جسمانی بدن ما تحت شرایط استرس هورمون آدرنالین ترشح می کند و هنگام تعدیل آن شرایط سطح آدرنالین خون پایین می رود. در اختلال استرس پس از حادثه مرور خاطرات و فلش بک ها سطح آدرنالین را بالا نگه می دارند به همین علت فرد دچار بی قراری، تپش قلب و بی خوابی و… می شود. مقادیر بالای آدرنالین باعث اختلال در کارکرد هیپوکامپ که مسئول حافظه و پردازش خاطرات است می شود. فلش بک ها و کابوس ها ادامه می یابند چون خاطرات حادثه نمی توانند پردازش شوند. اگر استرس از بین برود و آدرنالین به سطح طبیعی بازگردد مغز قادر به ترمیم آسیب خواهد بود و خاطرات ناراحت کننده پردازش می شوند و فلش بک ها و کابوس ها از بین می روند.

برای کمک به خودتان در این مسئله سعی کنید به زندگی نرمال برگردید، در مورد وقایع رخ داده با یک فرد مورد اعتماد صحبت کنید، به تغذیه و سلامت روان خود توجه کنید، با دوستان و خانواده خود وقت بگذرانید و برای درمان حتما به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید، احساسات خود را سرکوب نکنید و به آن ها فرصت ابراز بدهید و انتظار نداشته باشید رویداد رخ داده سریعا فراموش شود. به خودتان زمان بدهید تا حالتان بهتر شود.

برای کمک به دیگرانی که با این علایم درگیر هستند منتظر بمانید تا خود فرد حادثه پشت سر گذاشته را برای شما بازگو کند، صحبتش را قطع نکنید و سعی در کوچک نشان دادن آن حادثه و تجربه فرد نداشته باشید، او را تشویق کنید که احساسات خود را بروز دهد و آن ها را سرکوب نکند.

نویسنده:مهشید احمدنژاد